Sesli betimleme, film veya tiyatro gibi alanlarda diyaloglar haricindeki bölümlere konuşan bir dış sesin, olayın geçtiği mekân, zaman, karakterler ve sessiz gelişen olayları betimleyerek görünüm ve duygularını anlatmasından oluşmaktadır. Sinema filmleri, video filmleri ve sinematografik eser mahiyetindeki her şey ile tiyatro oyunlarının görme engeller için diyaloglar haricindeki bölümleri dolduran bir dış sesin sesli betimleme tekniği ile özel kurgusunun yapılması, görme engellilerin kimseden yardım almadan tek başlarına bu eserleri seyredebilmelerine olanak sağlayıcı tekniklerin bütünüdür.
Sesli betimleme film, dizi veya tiyatro oyununda herhangi bir anlatıcının veya konuşmanın olmadığı sahnelerde görme engelliler için mekânın, kişilerin, zaman ve karakterlerin görünüm ve duyguların anlatılması, o sahnede dikkat çeken görsel öğelerin ve kimi hareketlerin tasvir edilme şeklidir. Betimleme, yalın bir söyleşiyle bir bakıma varlıkların, nesnelerin ve olayların sözcüklerle resmini çizmek, varlıkları sözcüklerle görünür kılmak, niteliklerin iç dünyamızda uyandırdığı izlenimleri de yansıtmaktadır. Görme, işitme, tatma, dokunma, koklama gibi duyu organlarımız aracılığıyla varlıkların belirleyici niteliklerini algılama, bu nitelikleri belirterek onları görünür kılmak denebilir. Varlıkların, eşyaların ve olayların en belirgin özellikleriyle tanıtılıp, kendilerine özgü niteliklerinin göz önünde canlandırılmasına yönelik bir anlatım yoludur. Okuyucu, dinleyici ve izleyicinin duygularına, hayal gücüne seslenir. İzleyici bu sayede o anda ekranda sahneleri tahayyül eder. Film veya tiyatro oyununda konuşma olmadığı bir anda içeri başka biri girdiğinde, bir kişi odayı terk ettiğinde devreye sesli betimleme (Audio Description) sistemi girerek izleyiciye olanları aktarmaktadır. Film, dizi, sinema, reklam ve medyada kullanılan diğer tüm görsel içeriklerin karakter ve oyuncuların diyalogları dışında genel bir anlatıcının, ekranda devam eden her oluşu bir nevi tarif etmesidir. Sesli betimleme görme engelliler için yapılan başlıca çalışmalar arasında yer alır.
Örnek olması açısından aşağıdaki film karesini betimleyelim.
Dış ses: Hava soğuk. Kar ile kaplı şelale manzalı bir yamacın önünde Jon ve Daenerys bakışırlar.
Türkiye’de oldukça fazla görme engelli vatandaşımız var. Bibersa Prodüksiyon bu konuda oldukça farklı bir misyon üstlenmiş durumda. Medyada yayınlanan reklam ve tanıtım filmlerini, e-learning içerikleri sesli betimleme yaparak görme engellilerin hizmetine sunuyor, bu sayede reklam ve tanıtım filmleri görme engelliler kitlesine ulaşıyor. Sosyal sorumluluk projesi kapsamında Bibersa Prodüksiyon görme engelliler için oluşturduğu gönüllü ekibiyle sinema fimlerini sesli betimleme ile görme engellilerin hizmetine sunuyor. Sesli betimleme son zamanlarda film anlatımlarında oldukça revaçta. Bu talebin reklam ve tanıtım filmlerine de gelmesini ümit ediyoruz. Sesli betimleme yapılırken genellikle nitelikli bir ses tercih edilmez. Ancak asgari olarak diksiyon, tonlama ve artikülasyon gibi temel becerilerinin olmasına dikkat edilir. Sesli betimleme yaparken seslendirme sanatçısı filmi eş zamanlı izleyerek senkron seslendirme yapar. Teknisten tarafından alınan senkron betimleme sesi daha sonra filmin genel sesiyle miksajı yapılarak yeni bir render alınır. Sesli betimlemenin hikayesi böyle.
Sağlıcakla kalın.