Medya üretimi ve sinema sektöründe dublaj sırasında kullanılan çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Tüm bu yöntemler anlatılmak istenen hikâyeye derinlik ve renklilik katmayı hedefler. Böylelikle hikâye çok daha etkileyici bir hale bürünür. Hikâye içerisinde karakterler zaman zaman kalabalık bir ortam içerisinde bulunmalıdır. Bu durumda, rabarba yöntemi karşımıza çıkmaktadır.
Köken itibariyle rabarba hiçbir dilde karşılığı ve kökü olmayan, sadece mesleki anlamda gürültü ve anlamsız sesler çıkaran kalabalık insan topluluğunu ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Eylemin adı rabarbadır. Rabarbayı yapan kişiler ise seslendirme veya dublaj sanatçıları olabildiği gibi vasıfsız kişilerden de oluşabilir. Rabarba için en az iki veya üç kişi gereklidir. İyi bir rabarba için farklı yaş gruplarına mensup kişilerin bir araya gelmesi gereklidir. Bu ses çeşitliliği ve daha kalabalık ses çıkması açısından tercih edilen bir uygulamadır.
Rabarbada Walla Sesi
Walla, bir film yapımında kalabalık gürültüsünü taklit etmek için kullanılan sese verilen isimdir. Sahte kalabalık sesi üretmek için, bir grup insana Walla kelimesi belli aralıklarla tekrarlatılır. Böylelikle gerçek bir kalabalık gürültüsü sesi ortaya çıkarılır. Bu sesi tekrar eden insan grubuna da “Walla İnsanları” denilir.
Bu teknikle, dublaj stüdyoları çok sayıda insana ihtiyaç duymadan kalabalık sesi üretebiliyor. Hem bütçe hem de çekim süresini hızlandırdığı için çok sık başvurulan bir yöntem olarak kullanılıyor. Walla kelimesi gürültü oluşturmak için bir zorunluluk değildir. Benzer ses uzunluğunda alternatif kelimeler de kullanılabilir. Ayrıca metin yazarları varsa, senaryoyla ilişkili cümleler yazarak da arka plan gürültüsü sağlayabilir. Böylelikle hikâye ve mekânla ilişki içinde bir kalabalık sesi oluşturulur. Zaten bu kelime, ülkeler arasında değişiklik gösteriyor. Örneğin, Birleşik Krallık’ta walla yerine ravent kelimesi kullanılır. Almanya’da raberber, Japonya’da gaya, Türkiye’de ise Rabarba kelimesi kullanılyor.
Dublaj ve rabarba
Film, dizi ve kalabalık insan nidalarının yer aldığı içeriklerin dublajında rabarba ekibi bir araya gelerek karakterlerin nidalarına uygun şekilde senkron sesler çıkarırlar. Bu çıkardıkları sesler üst üste gelerek karışırlar. Farklı nida ve bağrışmalar ‘kalabalık sesi’ diye tabir ettiğimiz rabarbayı oluşturur. Bu eyleme rabarba denir. Örneğin filmde pazaryeri sahnesi varsa ve birçok insan konuşuyorsa bu sahneyi rabarba ekibi dublaj yapar. Genellikle stüdyolarda rabarba kayıtları eğlenceli ve bol esprili geçer. Herkesin gözü ekrandadır ve cast direktörünün rol belirlediği her biri, ait olduğu karakterin konuşmalarını aynı anda yaparlar ve ortaya ortam ambiyansına uygun uğultu, kalabalık ve belirsiz konuşmalar çıkar.
Rabarba ekibi kimlerden oluşur?
Rabarba yapmak için farklı yaşlardan oluşan bir ekibin bir araya gelmesi gerektiğinden bahsetmiştik. Bu kişilerin seslendirme veya dublaj işi yapan kişiler olması gerekmiyor. Ancak işin tekniğini öğrenmeleri işlerini daha kolay hale getirecektir. Rabarbanın en önemli noktası ise ekipteki herkesin hangi karakteri konuşacağını ve hangi sesleri çıkaracağını bilmesi. Bu planlama daha önce cast direktörü veya dublaj yönetmeni tarafından herkese tek tek söyleniyor ve gerekli yetkilendirme yapılıyor. Örneğin filmde bir şehir meydanındaki planda başrolün dışında kalabalık içerisinde kadraja yakın birkaç kişi varsa bu birkaç kişinin rabarba ekibi içerisinden daha önceden yetkilendirilmesi sağlanıyor. Böylelikle asenkron, saçma ve kaçak seslerin önüne geçiliyor.
Rabarba yapmak için yeteneğe ihtiyaç var mı?
Rabarba yapmak için stüdyoda kalma süresi normale göre daha fazla olduğundan sabırlı olmanız yetenekli olmaktan daha önem arz ediyor. Zira rabarba yapmak için tiyatral yeteneğinizin olması ve daha önce rabarbada bir defa bulunmuş olmanız yeterli. Kalabalığın enerjisi ve tecrübesi sizi stüdyoda kayıt esnasında yönlendiriyor.
Türkiye’de son yıllarda dijital yayıncılık platformlarının yaygınlaşması Türkçe dublaja olan talebi daha da artırdı. Dublajı daha renkli hale getirmek için sıkça başvurulan rabarba, bu dönemde birçok mikrofon oyuncusunu, dublaj sanatçısını stüdyolarda bir araya getiriyor. Yeniden görüşmek üzere, hoşça kalın…
Fotoğraflar © Birol Berber - BiberSA Prodüksiyon