Back to the Future filmindeki DeLorean zaman makinesine enerji veren yıldırım sahnelerini çeken Marcelo Saba, aynı zamanda günümüzün yıldırım koruma sistemlerini daha iyi anlamamız için yüksek hızlı kameralarla yıldırım çekimleri konusunda çalışıyor.

Benjamin Franklin’in 1749 yılında paratonerin ilkelerini ilk ortaya koymasından bu yana yıldırım koruma sistemleri çok gelişti. Artık paratoner, hava terminalleri, iletken kablolar, toprak çubukları, dalgalanma gidericilerden oluşan bütün bir sistemin sadece bir parçası haline geldi. Bu sistemler binaları ve diğer yüksek yapıları yıldırımın zararlarından korurken, bugün yıldırımın paratonere nasıl temas ettiği konusunda laboratuar ortamında teorik çalışmalar ve araştırmalar yapılıyor.

Geçmişte yıldırım çekimlerinde, kameraları yapıya yakın konumlandırma ve uzun çekim süreleriyle ilgili zorluk ve engeller vardı. Saba ve araştırmacılardan oluşan ekibi ilk olarak yıldırımın düşüş anını Vision Research yüksek hızlı kameralarla başarılı bir şekilde yakaladılar. Sonuçlar sadece bilim insanlarının yıldırımın paratoner çubuğuna nasıl temas ettiğini daha iyi anlamalarını sağlamakla kalmadı, aynı zamanda günümüzün yıldırım koruma sistemlerini geliştirmeye yardımcı olabilecek gerekli saha bilgisini de elde etti.

Fırtına kameramanları

Saba yıldırımları gözlemlemek için yüksek hızlı kameralar kullanmaya 2003 yılında başladı. Araştırmaları nedeniyle memleketi Brezilya’nın Sao Paulo kentinden ABD’ye gidip Kansas ve Güney Dakota’da yıldırımın buluttan yere inişi, pozitif kutuplu çarpma, çift kutuplu çarpmalar ve son olarak yukarı çıkan yıldırımlar üzerine eğitim aldı. 3-4 yıl yazları yıldırımları kaydetmekle uğraştı.

Saba Sao Paulo’ya döndükten sonra 130 metre yükseklikteki bir kulenin tepesinden yukarı yönde bir yıldırımı Vision Research Phantom Miro 310 yüksek hızlı kamera kullanarak çekti. Saba görüntünün arka planında buluttan yere inen ve iki tane 14 katlı apartmanı çarpan bir yıldırımı fark edince, araştırmasını paratonerlere yöneltmek için ilham aldı: “Paratoner çubuklarının nasıl çalıştığını öğrenmek istedik. Çubuk pasif mi aktif mi? Yıldırımın aşağı yönde elektrik yüküne bağlanmaya çalışan bir yük başlatıyor mu, yoksa yıldırımın onu çarpmasını mı bekliyor?”

Yıldırım Hızında Vision  Research Kameralar

Araştırmacılar Sao Paulo’daki iki apartmanı çarpan yıldırımın görüntüsünü kaydetmek için iki adet Vision research yüksek hızlı dijital kamera kullandılar. Phantom v711 saniyede 40.000 kare, Phantom v12.1 ise saniyede 7.000 kare hızda çalıştı. Birden fazla kamera kullanımı sayesinde iki binanın değişik görüş alanları kullanılarak, yıldırımları çok açıdan çekebildiler.

Saba ve ekibinin kullandıkları Vision Research CineMag patentli veri depolama aygıtında, ham çekimler için kalıcı bir flash bellek var. Araştırmacılar yıldırımı çektikten sonra kameranın RAM’inden çekimi CineMag’a indirip, bilgisayara aktarmaya zaman harcamaktan kurtuldular. 

Yıldırım kaydetmek doğru donanımla bile zor bir iş. Saba aktardı: “Zorlu bir süreç. Kameralarımızı binalara yönlendirip istediğimiz şekilde bir yıldırımın onları çarpmasını beklemek zorundayız. Tüm yardımcı ve yedek cihazlarımızın da kurulu ve çekime hazır olmaları gerekiyor.” Bütün zorluklara rağmen ekibin sabrına değdi. Araştırmacılar 2012 Ocak ayından bugüne kadar iki apartmanı çarpan toplam altı tane yıldırımı yakalayabildiler.

Vision Research ürünleri hakkında ayrıntılı bilgi için 0212 358 45 20 numaralı telefondan Linka’yı arayabilirsiniz.