Merhaba. Bu ay sürekli gelen sorulardan birisine topluca bir yanıt vermek istedim. Nasıl bir bilgisayar kullanıyorsun ya da nasıl bir bilgisayar kullanmalıyız sorusu. Tek tek konfigürasyon önerileri yapmayı da çok isterim. Fakat öncesinde hangi parçanın ne işe yaradığı konusuna netlik getirmemiz gerekiyor. Haydi başlayalım.
Pahalı bilgisayar markaları tabii ki var; ve bunlar kötü de demiyorum. Renk düzenlemesi sadece o bilgisayarlarla yapılmıyor. “Kendi makinenizi oluşturarak ve gereksinimlerine göre her bir bileşeni dikkatlice seçerek, en iyi performansı elde edebilirsiniz.” Kendinizi kapalı kutulardaki donanımlarla sınırlamak zorunda değilsiniz. Bilgisayarınızı kendinizin toplamasının bazı artıları bulunur. Öncelikle paradan tasarruf edersiniz. İhtiyacınız olan parçaları bir araya getirirsiniz. Donanımınızı güncellemek kolaydır. Sorunları kendiniz çözebilirsiniz. Ancak sadece işleri en iyi donanımları bir araya getirmek ve kendi donanımlarını tasarlamak olan profesyonel markalar da var. Eğer imkanınız varsa önerim, bu markalara yönelmenizdir. Yine de bilgisayarınızı almadan, yaptığımız iş için hangi bileşenin ne derece önemli olduğu konusunda bilgi sahibi olmamız gerekiyor. Yazılımın çalışma sırasına bakalım. İlk önce yazılım, görüntüleri diskten okuyor. Kullandığınız diskler, bu görüntülerin diskten okuma hızından sorumlu.
Bazı yazılımlar GPU’yu etkin şekilde kullanırken, bazıları CPU ile yetiniyorlar. Mistika GPU ‘yu etkin şekilde kullanan yazılımlardan.
Hard Disk
Yüksek hızlı bir disk bilgisayarınızda en fazla olmasını isteyeceğiniz şeydir. Diskiniz hızlı değilse diğer donanımların bir önemi yoktur. Özellikle image sequenceler’de ve yüksek çözünürlüklü olan RAW dosyalarını oynatmak, yavaş disklerde kabus haline gelebilir. Kullanabileceğiniz farklı disk modelleri vardır. İlki standart hard diskler. Standart diskler en yavaş olanlardır. Okuma hızları genellikle 150Mbayt/sn’dir. Rastgele okuma ve yazma hızları da yavaştır. Fakat yine de hala maliyetler açısından en sık kullanılan diskler bu disklerdir. 4TB’tan 14 TB’a kadar farklı büyüklüklerde modeller bulabilirsiniz. Donanım konusunda küçük bir araştırma ile RAID bir sistem kurarak okuma hızınızı artırmanız mümkün. SSD’ler normal disklerden yaklaşık dört kat daha hızlıdır. Fiyatları her teknolojide olduğu gibi ilk başlarda yüksekti. Şu an daha uygun maliyetlerle bu disklere sahip olmak mümkün. Yine de normal diskler kadar büyük kapasitelere sahip değiller. 4 TB’a kadar bulunabiliyorlar. NVMe SSD’ler ise anakarttaki soket üzerine takılmaktadır. Anakarttaki veri yolunu kullanarak normal SSD lerden daha hızlı olabiliyorlar. SSD’ler de 5 kat daha hızlı olabilirler. Bu disklerle 4K RAW dosyalarını gerçek zamanlı okuyabilirsiniz. Kullandığınız dosyalar için olmasa bile sisteminizi kurabileceğiniz bir NVMe SSD kullanmanızı tavsiye ederim.
İşlemci Central Processing Unit (CPU)
Çekirdekler, verilen görevi hesaplayabilen işlemci parçalarıdır. Renk düzenleme yazılımları, hızlı CPU saat hızlarından ve özellikle de bu programları çalıştırırken işlemcinizin bir kerede işlemesi gereken çok sayıda çekirdek ve iş parçacığından büyük ölçüde faydalanır. Genel olarak daha fazla çekirdek ve iş parçacığı ne kadar iyi olursa o kadar yüksek çözünürlükte daha rahat çalışırsınız. Renk düzenlemesi için programa eklediğimiz görüntülerde ilk olarak kod çözme işlemi yapılır. Kod çözme, genellikle işlemci (CPU) tarafından yapılan bir şeydir. Bu noktada kesinlikle şu CPU daha iyidir diyebilecek biri, ne yazık ki yok. Kimisi kod çözümünde, yani oynatmada iyi iken bazıları efektler ile ilgili işlemlerde iyi olabiliyorlar. Hatta örneğin RED dosyalarını AMD ile iyi işleyebilirken AMD ile DNG leri daha yavaş işleyebilirsiniz. RAW dosyalarla çalışmak bu şekilde iken H.264, DNxHD / HR veya ProRes görüntülerde tüm işlemciler hemen hemen aynı performans ile çalışmaktalar. Sorunsuz bir renk düzenlemesi için yüksek çekirdek hızı gerekir. Bunun nedeni renk düzenlemesi yaparken her karedeki her bir pikselin o an tek tek hesaplanmasının gerekmesidir. Tüm çekirdekler tüm renk düzenleme efektlerini aynı anda hesaplayamazlar. Bu nedenle, yüksek çekirdek sayısına sahip olmak bize pek fazla fayda sağlamaz. Peki ikisi bir arada olamaz mı derseniz cevabı şu: Her zaman çekirdek saati ve çekirdek sayıları arasında bir denge vardır. Yani, çok yüksek saatli bir işlemci istiyorsanız, daha az çekirdeğe sahip olmalısınız; çok sayıda çekirdek istiyorsanız, daha düşük çekirdek saatine sahip olmalısınız. Her çekirdek ve her ekstra saat daha fazla güce ihtiyaç duyduğundan ve işlemciyi daha sıcak hale getirdiğinden, ikisinin bir arada olması pek mümkün olmuyor. Fakat Turbo-Boost veya Turbo-Core olarak adlandırılan CPU özellikleri, işlemcilerin daha performanslı çalışmalarını sağlamaktalar. Fakat render ve RAW dosyalar için mümkün olduğunca fazla çekirdeğe ihtiyacımız var. Orta zemin bulmanız gerekiyor.
Ram Random Access Memory (RAM)
RAM, bilgisayar sisteminizin merkezidir. Mevcut miktar genellikle gigabayt (GB) olarak ifade edilir. RAM (veya Bellek) aslında CPU’nun verileri önbelleğe almak için kullandığı ve çok hızlı bir şekilde erişebildiği bir depolama bölümüdür. Önbelleğe alınmış görüntüler RAM’da saklanmaktadır. Önbelleğe alınan tüm görüntü kareleri RAM’inize kaydedilir; böylece bir dahaki kareyi görüntülemek istediğinizde, yazılım her şeyi tekrar hesaplamak zorunda kalmaz. Ayrıca hem piksel boyutları, hem de bit derinliği açısından belleğin doğrudan etkisi vardır. Zaman çizelgesini oynattığımızda, genellikle yazılım ileriye bakar ve gelecek kareleri hesaplar. RAM doluysa bunu yapamayacak, diskinizin önbelleği kullanılacak ve sisteminiz durma noktasına gelecektir. Compositing işlemleri yani birden fazla görüntüyü bir araya getirmek veya üzerinde belirli işlemleri gerçekleştirmek, genellikle daha büyük miktarda bellek gerekir. Full-HD video düzenlemesi için en az 16 GB RAM önerilir. 4K video için ise 32 GB RAM ve daha fazlası önerilir. Adobe, uygulamalarında mevcut çekirdek başına en az 3 GB RAM öneriyor ve 6 GB daha iyi olur diyor. Yani 16 çekirdekli bir sisteminiz varsa 16 x 6 = 96 GB RAM’e ihtiyacınız var. Hem CPU’nuzun hem de GPU’nuzun kendine ait RAM’leri var; GPU’ya özgü bellek, genellikle VRAM (Video RAM) veya doku belleği olarak adlandırılır. GPU’nuza VRAM ekleyemezsiniz. Bu nedenle üzerinde daha fazla bellek bulunan bir kart seçmek, daha büyük görüntüleri daha hızlı işleyebileceği anlamına gelir. GPU’nuzda video belleği yetersiz ise bilgisayarınız GPU hızlandırmasını kullanıyor olsa bile işlem yapmak için bilgisayarın CPU’sunu kullanmaya çalışacaktır. Bu nedenle 8 GB veya daha yüksek olanları tercih etmenizi öneririm. RAM türüne gelince ideal olarak en yeni teknoloji ne ise onu kullanmalısınız ve yüksek teknolojili bir sistem kuruyorsanız alabileceğiniz en yüksek RAM hızını hedefleyin. Son olarak, RAM alırken önemli olan bir şey RAM’inizi kit olarak almanız gerektiğidir. Örneğin 32 GB RAM istiyorsanız KIT’te 4 x 8GB veya KIT’de 2 x 16 GB satın alın. Tek tek RAM almayın. Aynı özellik ve marka olsalar bile uyumlu çalışmayabilirler. KIT RAM’ler fabrikada beraber test edilmektedir. Daha iyi çalışırlar.
Mistika, yaratıcı bir araç olmak bakımından her zaman Hocus Focus’un iş akışının merkezinde bulunuyordu. VFX araçlarının niteliği ve gücü, yeni nesil color grading özellikleri ile birleşerek sektörün en önemli platformunu oluşturdu. Bize bütün sorunlarımızı tek bir sistemde çözme şansı verdi.
Haavard Albertsen, Senior Mistika Grading / VFX Artist, Hocus Focus
Ekran Kartı Graphics Processing Unit (GPU)
Öncelikle şunu söylemekte yarar var. Ekran kartınıza CPU’nuzdan daha fazla para ödemelisiniz. GPU’lar genellikle bir CPU’dan daha fazla çekirdek barındırır. Çoğu uygulama GPU destekli çalışabiliyor. Bu nedenle, yalnızca video kartınızı değiştirerek belirli bir performans artışı gerçekleştirmek çoğu zaman mümkündür. Benzer şekilde, başka türlü güçlü bir bilgisayar, uyumsuz veya yetersiz bir GPU tarafından yanlışlıkla engellenebilir. Seçtiğiniz yazılım için onaylanmış GPU’ların listesi ihtiyaçlarınız için en iyi grafik kartını seçmenize yardımcı olacaktır. Bu listeyi kullandığınız yazılımın kullanım kılavuzunda bulabilirsiniz. Normal bir CPU’da, genellikle 4 ile 16 arasında işlemci çekirdeği vardır. Bir grafik kartında, GPU, genellikle 3500 veya daha fazla çekirdek kadar yüksek bir çekirdek sayısına sahiptir. Ancak her bir çekirdek çok daha düşük bir saat frekansında çalışır. Bir renk düzenleme bilgisayarı için grafik kartı seçme konusunda önemli olan, çekirdek sayısındaki fazlalıktır. Bugünün GPU’ların tümü OpenGL (Open Graphics Library) standardıyla uyumludur. OpenGL, ekranda görüntü çizmenin bir yoludur. NVIDIA® kendi GPU’larında çalışan “CUDA” adlı programlama modelini geliştirmiştir. Geforce ekran kartları etkileyici performans sunsa da 8 bit destekleri yoktur. Renk düzenlemesinde daha fazla bitin ne kadar önemli olduğu konusuna önceki bölümlerde değinmiştik. Bu nedenle 10 bit desteği için, Nvidia Quadro GPU’yu göz önünde bulundurmalısınız.
Video Kartı
Harici monitörlere bilgisayarınıza bağlı özel donanımlar ile video sinyali gönderilir. Özel bir video kartını kullanmanın nedeni, size işletim sisteminin GPU ve renk profili ayarlarından etkilenmeden görüntüleyebileceğiniz bir çıkış vermesidir. Bu şekilde, monitörünüz de destekliyorsa 10bit REC 709 olarak yaptığınız renk düzenlemelerini görebilirsiniz. Fark, birinin bir bilgisayar ekranına uyacak şekilde tasarlanması ve diğerinin yayın için gereken gerçek bir video sinyali olmasıdır. Ayrıca, bir video karesinden tüm pikselleri ölçeklendirme olmadan gösterebilen bir ekrana sahip olmak, filtrelerin ve diğer derecelendirme seçeneklerinin etkilerini incelerken çok değerlidir. Genellikle yüksek çözünürlük çalışacaksınız. Bu HD ya da SDI arabirimi kullanacağınız anlamına geliyor. Yüksek bant genişliğine sahip 4:4:4 chroma subsampling gerektiren bir bağlantı için ise Duallink HD-SDI ya da 3G SDI bağlantı kullanmalısınız. 4K ekranlar ya da projeksiyonlar için ise Quadlink HD-SDI ya da 6G SDI gereklidir. Standart ev sineması standardı ise HDMI dır. Displayport bağlantısı, 10 bit 4: 4: 4 ve YCbCr destekler. Son olarak, en iyi performansı ve güvenilirliği sağlamak için ekran kartınızın en son sürücüleri kullandığından emin olmanız gerekiyor.
Ana Kart
Her şeyden önce USB 3.0 ve 3.1 desteğine sahip olduğundan emin olun. Ayrıca depolama aygıtlarınız için Thunderbolt bağlantı noktası tercih nedeni olabilir. Depolama için uygun miktarda SATA bağlantısı olup olmadığınına dikkat edin. Seçim yaparken daha sonra özelliklerini yükseltebileceğiniz bir anakart seçmeye gayret edin. Özellikle fazla RAM slotun ve yüksek RAM desteği de çok önemli.
Kasa
Büyük bir kasa, hem soğutma konusunda hem de ihtiyacınız olduğunda takabileceğiniz disk yerleri nedeni ile tercih edilebilir. Tip-A ve Tip-C USB portları dahil olmak üzere arka ve ön kısımdaki birçok USB portu ve ihtiyacınız olan bağlantı noktaları da kasanızda fazlaca olmalıdır. Ayrıca kasanız, stüdyonuzda görünecek olan bir şeydir. Müşterileriniz için içinde ne olduğu kasayı ilk gördükleri anda çok da önemli değildir. Etkileyici bir kasa bu noktada iyi bir seçim olacaktır. Güç kaynağı da sistem yükünü fazlasıyla karşılayabilecek kaliteli bir marka olmalıdır. Unutmayın; Sisteminizdeki parçalar ne kadar iyi olurlarsa olsunlar, enerjilerini bu güç kaynağından alacaklar.
Önümüzdeki aylar zaman bulabilirsem çeşitli testler yapıp sonuçları paylaşmayı çok istiyorum. Umarım bu yazı aklınızdaki bir çok soruyu yanıtlamıştır. Bu aylık bu kadar. Önümüzdeki ay görüşmek üzere.
Levent OZTURK C.S.I. Showreel from Soft Light on Vimeo.