Geri kalmış toplumlarda, yoksulluk ve huzursuzluğun yanı sıra, suç oranları da yüksektir ve bedevi ilişkiler nedeniyle yaptırım dizgesi işlememektedir (Blaustein vd., 2018: 16). Ülkede tüm olup bitenler, yoksul da olsa ülkenin medyasına yansımakta ve çoğu zaman abartılarak kitlelere aktarılmaktadır. Toplumda infial yaratan suç kapsamındaki olaylar, geri kalmış toplum bireyleri için iyi birer gündem ve dedikodu malzemesidir (Aubut, 2004: 47). Çoğu okuma yazma bile bilmeyen insanlar, günlerce medyadan aldıkları abartılmış haberlerin içindeki canileri, tecavüz mağdurlarını, tecavüzcüleri ve politikacıların suçlularla ilgili yorumlarını konuşmaktadır.

Geri kalmış toplumların bireyleri, olayları derinlemesine analiz ederek sonuca ulaşmak yerine, kafayı yormadan kısa yoldan failler bularak sonuca bağlamaktadır. Suç içeren olaylar konusunda ilk suçlanan, her konuda etkili ve yaygın araçlar olan medya olmaktadır (Barak, 2016: 6). Medya, insanı etkileyen tüm diğer etkenlerden daha çok ve daha uzun süreyle insanları etkilemekte ve yaşamlarını yönlendirmektedir. 

İnsan psikolojisi, her an her şeyden etkilenebilecek kadar duyarlı ve alıngan yapıdır. İnsanlar en çok, yakın çevrelerindeki etkenlerden etkilenmekte, modern çağın en etkin araçları olan medya ise en büyük etkileri yaratmaktadır (Moges, 2017: 165). İnsanları suça yönlendiren etkenler de, psikolojiyi etkileyen etkenlere benzemekte ve yakın çevreden başlayarak suç ortamını hazırlamaktadır. Hiç kimse, kendiliğinden suç işlemeye eğilimli olmamakla birlikte, çevresel koşullar ve etkenler insanları suça yönlendirebilmektedir (Oberwittler, 2016: 15). Bu bağlamda, anne babası veya diğer aile bireyleri başta olmak üzere, insanın yakın çevresindeki her unsur onu suça yönlendirebilmektedir. 

Medyada son zamanların en popüler haberleri, siyanürlü aile intiharları ve cinnet cinayetleridir. İyi yönetilemeyen, hukukun sağlanamadığı, adaletin olmadığı toplumlarda sıklıkla rastlanan hukuk ve ahlak dışı eylemler, doğal olarak medyaya da yansımaktadır (Gerçek Gündem, 2019). Medyadaki intihar, cinnet ve cinayet haberlerinin toplumsal infiale neden olduğu bilinmekle beraber, intihar cinnet ve cinayetleri teşvik ettiği, arttırdığı konusu sürekli tartışılmaktadır. Medya, yalnızca olayları habere dönüştürüp kitlelere aktarırken, suça, intihara, cinayete eğilimli olanları cesaretlendirdiği, hatta kışkırttığı savları bulunmaktadır (Greer, 2017: 23). Medya, ısrarla bu suçlamaları reddederken, intihar; cinnet ve cinayetlerin sorumluluğunu bir zanlıya yükleyerek toplumu teskin etmeye çalışanlar, kolay yoldan medyayı suçlamaktadır.

Medya, modern çağın en yaygın yaşamsal araçlarıdır ve doğal olarak her anlamda insanları etkilemektedir. Ancak medyanın, insanları suça, intihara, cinayete yönlendirdiği, kışkırttığı yönünde hiçbir bilimsel veri bulunmamaktadır (Lee ve Choi, 2014: 105). Haberler, medyanın en çok okunan, dinlenen, izlenen ürünleridir ve çoğu zaman toplumun gündemini oluşturmaktadır. Bazen bir cinnet veya cinayet haberi günlerce, haftalarca toplumda konuşulmakta, haberin devamı sürekli gündeme gelmektedir. Ancak haberin yeni bir cinnete veya cinayete neden olduğuna rastlanmamaktadır. İntiharlar, cinayetler ve diğer suçlar nedeniyle medyanın suçlanması, genel olarak geri kalmış, cahil toplumlarda görülmektedir. Geri kalmış toplumlar, bir suçun analizini yapmadan, doğrudan birini suçlama eğilimindedir (Jetter and Walker, 2018: 14). Bu yaklaşım, onları, kafalarını fazla yormadan, ortalığı karıştırmadan rahatlatmaktadır.

Geri kalmış toplumlar, çoğu zaman medyanın masum olduklarını bilerek, ancak davaların uzun sürmesinden ve kafalarının yorulmasından kaçınarak medyayı suçlamaktadır. Medyayı suçlama pek çok toplumda görülmekle birlikte, gerikalmışlığın daha yoğun olduğu Ortadoğu’da daha yaygın rastlanmaktadır (Cammett, 2017: 36).

Kaynaklar

• Aubut, J. (2004). The Good Governance Agenda: Who Wins and Who Loses. London: Development Studies Institute.
• Barak, G. (2016). Multinational  Corporate  Crime:  an  Undeveloped  Area  of  Criminological  Inquiry.  Social  Crimonology  4 (2): 1-7.
• Blaustein, J. ve Pino, N. ve Ellison G. (2018). Crime and Development in the Global South. The Palgrave Handbook of Criminology and the Global South, Ed. Kerry Carrington, Russell Hogg, John Scott, Maximo Sozzo, Cham Switzerland: Palgrave Macmillan, S.205-221.
• Cammett, M. (2017). Development and Underdevelopment in the Middle East. Handbook of the Politics of Development, Ed. Carol Lancaster ve Nicolas van de Walle, Oxford: Oxford University Press, S. 1-37.
• Gerçek Gündem (2019). Yoksulluk Cinneti mi? https://www.gercekgundem.com/guncel/132467/yoksulluk-cinneti-mi-babanin-esi-ve-cocuklarini-oldurup-intihar-ettigi-ihtimali-artiyor, 16.11.2019.
• Greer, C. (2017). News Media, Victims and Crime. Victims, Crime and Society, Ed. Davies, P., Francis, C. and Greer, C. London: SAGE.
• Jetter, M. and Walker, J. K. (2018). The Effect of Media Coverage on Mass Shootings. Bonn: IZA – Institute of Labor Economics.
• Lee, J. L. ve Choi, K. (2014). Serial Murder: An Exploration and Evaluation of Theories and Perspectives. American International Journal of Contemporary Research, 4 (3): 99-106.
• Moges, B. (2017). The Study on the Psycho-social Issues and Challenges of Children with Mental Retardation: A Case Study. Sociology and Anthropology, 5 (3): 254-267.
• Oberwittler, D. (2016). Kriminalstatistik: Lange Zeitreihen dokumentieren die Entwicklung von Verbrechen und Strafe. Informationsdienst Soziale Indikatoren, 55: 1-15.