Geçtiğimiz günlerde Azercosmos’un Azerspace ve gözlem uyduları satış müdürü Yolcu Hasanov ile bir söyleşi gerçekleştirdik. Ve Azercosmos’un 10. yıl dönümünde şirketin  sonraki planları ve vizyonunu, aynı zamanda uzay endüstrisinin geleceği konusunda bilgi aldık.

Azercosmos’un son 10 yılda gelişimi ve 2010 yılından bugüne kadar geçirdiği dönemi nasıl özetlersiniz?

Ülkemizde gerçekleştirilen başarılı ekonomik, sosyal ve siyasi reformlar sonucunda Azerbaycan 21. yüzyılda çok yol kat etti. Ülkemizde teknolojik gelişmeyi sağlamak için bir dizi büyük ölçekli projenin uygulanmasının eşlik ettiği bu döneme, Azerbaycan’da uzay endüstrisinin kurulması ve gelişmesi de damgasını vurdu. Ülkemiz, son 10 yılda Azerspace-1 ve Azerspace-2  telekomünikasyon ve Azersky optik gözlem uyduları ile uzay ülkeleri arasında özel bir yere sahip oldu.

Azercosmos; operatörü olduğu Azerspace-1 ve Azerspace-2 telekomünikasyon uydularının  aracılığıyla devlet ve özel sektör müşterilerine doğrudan uydu yayınları, ses, video, veri ve mobil iletişim hizmetleri sunmaya devam ediyor. Azercosmos, dünya çapında yaklaşık 30 ülkeye uydu hizmetleri ihraç etmektedir. Bu ülkeler arasında Azerbaycan, Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Fransa, Almanya, Birleşik Arap Emirlikleri, Nijerya ve Malezya bulunmaktadır. Genel olarak Azerbaycan’da hizmet sektöründe ihracatta Azerbaycan devlet ve devlet dışı şirketler arasında ilk sırada yer almaktadır.

Uzaktan algılama alanındaki çalışmalarımız da başarılı sayılabilir. Azersky uydu görüntüleri ve son teknoloji analiz ve izleme araçları kullanılarak e-tarım kurulması, verimliliğin değerlendirilmesi ve tahmin edilmesi, sübvansiyon kontrolü için doğru bitki örtüsü haritasının hazırlanması, ülke genelindeki seraların doğru envanterinin yapılması, tarımsal ürünlerin tanımlanması, pivot sulama sistemleri, tarım arazilerinin amacına uygun kullanımını değerlendirmek için birçok projeler gerçekleştirilmiştir. Ayrıca uydu görüntüleri bazında rezervuarlardaki yüzey değişikliklerinin izlenmesi, kışlık mahsullerin izlenmesi, dağlardaki kar örtüsünün izlenmesi, nehir taşkınlarının modellenmesi, enerji nakil yollarının koruma bölgelerinin izlenmesi, eko turizm için turist yol haritalarının derlenmesi, turizm tesislerinin izlenmesi de bu hizmetlerimize dahildir. 

Azercosmos’un uydu hizmet sektöründe hangi yenilikleri var?

Mevcut tesislerimize ve hizmet altyapımıza dayanarak yeni hizmetlerimizin oluşturulması ve genişletilmesi için çalışmaya devam ediyoruz. Yeni data projeleriyle hizmetlerimizin coğrafyasını genişletmeyi, yeni ticari ortaklıklar ve anlaşmalar kurmayı hedefliyoruz. Yakın zamanda Azercosmos’un Doğrudan Alım İstasyonunun (DRS) ticari kullanımı üzerine yeni bir proje başlattık. Bu proje sayesinde Doğu’nun Batı ile buluştuğu Avrupa ve Asya arasındaki benzersiz konumunda operatörlerin kendi yüzey istasyonlarına sahip olmadan “Alçak İrtifa” uydularına doğrudan erişmesine ve anında veri indirme işlemleri yapılıyor.

Artık faaliyet döneminin arkada bıraktığı 10.yılında  olmasına rağmen, Azercosmos yeterince  güçlü rakiplerin olduğu uydu yayım pazarında rekabete dayanıklı hizmet göstermektedir. Azerspace-1 (46˚ Doğu) ve Azerspace-2 (45˚ Doğu) uydularının iyi konumlu orbital pozisyonda  yerleşmesi, Azercosmos’un güçlü stratejik işbirliği, işlevsel olması ve müşteri memnuniyetini ön planda tutma prensipleri ile faaliyet göstermesi uluslararası pazarda hedeflerimizi genişletmeye imkan sağlıyor. Azerspace-1 ve Azerspace-2 uyduları geniş kapsama alanına sahip olduğundan VSAT sistemleri için de idealdir. 

Geçen yıl Bakü’deki teleportumuz, Dünya Teleport Birliği’nin Sertifikasyon Programı’nın en üst düzey sertifikası olan Tier 4’e layık görüldü. Şirketimizin gelecekteki gelişimi için özel önem taşıyan Tier 4 sertifikası, teknik altyapımızın ve iş sürecimizin %100’e yakın güvenilirliğini ve güvenliğini garanti etmektedir. Bu sertifika aynı zamanda ekibimizin yüksek düzeyde mesleki eğitimini de göstermektedir. Orta Doğu’da bu sertifikaya sahip 3, dünyada 16 firmadan biri olduğumuzu belirtmek isteriz.

Bugün uzay sektörünün önde gelen firmalarıyla görüşüyor, çeşitli özel işletmeler ve start-up’larla yakın ilişkiler kuruyoruz. Ülkemiz için de yeni projeler sunuyoruz. 2023’te Bakü’de düzenlenecek 74. Uluslararası Astronotik Kongresi, Azerbaycan’a dünya uzay topluluğu içindeki işletmeleri tanıtmak için mükemmel bir fırsat sağlayacak. 

Türk pazarıyla ilgili çalısmalarınız konusunda neler söylemek istersiniz? İstediğiniz ilgi ve desteği bulabiliyor musunuz? 

Öncelikle belirtmek isterim ki, Azerspace-1 ve Azerspace-2 uyduları Türkiye ve komşu ülkelerinde en yüksek sinyal kalitesine sahiptir. Türkiye kapsama alanında daha küçük antenlerle uplink olanağı sağlanmaktadır.

Azercosmos, Türkiye’nin önde gelen dijital televizyon yayın platformları ile işbirliği yapmaktadır. Azercosmos; Türkiye, Orta Doğu, Avrupa, Kuzey Afrika ve Güney Afrika’yı kapsayan bir coğrafyada ister Ku, isterse de C frekans bandında sayısal televizyon, geniş bant internet hizmetleri sunmaya devam ediyor.

Türkiye’de karasal yayın yapan TV ve radyoların yayınlarını Azerspace-1 ve Azerspace-2 uydularına taşımak için Türkiye’de teleport hizmetleri sunmaktayız.  Azerbaycan, Avrupa ve Türkiye’deki teleportlarımız aracılığıyla TV ve radyoları en çok da Azerspace-1 uydusu üzerinden yayınlamaktayız. 

Müşterilerimize hizmet vermekte olan mühendislerimizin çok iyi düzeyde Türkçe, İngilizce ve Rusça konuşabilmeleri ve birçok çalışan mühendislerimizin Türkiye’de lisans ve yüksek lisans eğitimi alması ilginin artmasına neden olmuştur. 

Bu yıl Azerbaycan’a çalışma ziyaretinde bulunan Türk Uzay Ajansı Başkanı Serdar Hüseyin Yıldırım başkanlığındaki bir heyet Azercosmos’a geldi. Ziyaret çerçevesinde Serdar Hüseyin Yıldırım, Azercosmos heyetiyle görüştü. 

Azerbaycan’a ilk resmi yurtdışı ziyaretini gerçekleştiren Türk Uzay Ajansı temsilcileri, kardeş ülke ile uzay alanında yakın işbirliğine ilgi duyduklarını bildirdiler. Buna ek olarak, hem Azercosmos hem de Türk Uzay Ajansı yakın gelecekte uzay endüstrisinde yüksek vasıflı profesyonellerin eğitiminde deneyim alışverişinde bulunmanın, teorik ve pratik bilgilerini geliştirmenin önemini dile getirdi.