Önceki yazıda, kullandığımız monitörlerin, renk düzenlemenin en önemli parçası olduğundan bahsetmiştim. Sahnelerin parlaklık ve sinyal seviyelerinin ya da beyaz dengelerinin yapılması scope’larla tabii ki mümkün; fakat tüm yaratıcı görünümleri, sadece monitörünüze bakarak oluşturacaksınız. Yani bir başka deyişle müşterileriniz scope’ları izlemeyecekler. Bu nedenle monitörünüzde gördüğünüze güvenebilmek her zaman büyük önem taşır. Önceki yazı da dahil olmak üzere toplam iki yazının, başlangıç ya da orta düzey kullanıcılara yönelik nasıl bir monitör alacakları ile ilgili temel bir bilgi oluşturacağını düşünüyorum.
Bit Depth
Monitör seçmek en önemli unsurlardan biridir. 8 ve 10 sayıları arasında sadece iki numaralık bir fark olsa da renklerin gösterimi dünyasındaki sayı farkları çok daha fazladır. En iyi görüntü kalitesi için ise en basit kural her zaman daha büyük rakamı seçmeniz gerektiğidir. 8 bitlik bir ekran ya da video kodlayıcısının görüntüleyebildiği renk miktarı 16,7 milyon’dur. 10 bitlik bir monitör panelinde ya da video kodlayıcısındaki renk miktarı ise 1.07 milyardır. Bu sayı neden 10 bitin çok daha üstün olduğunu açıkça gösteriyor. 8 bitlik ekrandaki görüntüde çizgiler ya da bant şeklinde belirgin geçişler görebilirsiniz. Bir colorist için tüm renk spektrumu ile çalışmak çok önemlidir. 10 bitlik bir ekrana sahip olduktan sonra bağlantınızın ve ekran kartınızın 10 bitlik bir sinyal gönderebildiğine de emin olmanız gerekiyor. 8 bitlik bir çıkış ile monitörünüz 10 bit olsa dahi 10 bit olarak çalışamazsınız. DVI genellikle 10 bit kapasitesine sahip değildir, DisplayPort ve HDMI 10 bit destekleyebilir. NVIDIA GeForce ekran kartları, DirectX modunda 10 bit çıktı yapabiliyor olsa da genellikle 8 bit olarak çalışırlar. Kullandığınız yazılımın arayüzünün de 10 bitte çalışmaması yine 10 bit ile çalışamayacağınız anlamına gelir. NVIDIA Quadro ekran kartları 10 bittir. AMD Radeon kartları, Geforce’a benzer şekilde 8 bit olarak çalışırlar. FirePro ve FireGL kartları ise tam 10 bit olarak çalışırlar. Bir zincir düşünün. Bu zincirin tüm halkaları önemlidir.
Gamut
Renk yaparken kullandığımız ekranın esnekliği büyük önem taşır. Esneklik, farklı yayın formatlarında da çalışabileceğiniz anlamına gelir. Seçtiğiniz monitörde gamutun ayarlanabilmesi önemlidir. HD videoda kullanılan standart, genellikle Rec.709 olarak bilinen BT.709’dur. sRGB, genellikle BT.709 ile beraber kullanılır. DCI P3, dijital sinema projeksiyonu için standarttır ve üst düzey monitörler bu standartı destekler. AdobeRGB, RGB ekranda CMYK renklerini görüntülemek üzere tasarlanmıştır ve sRGB / BT.709’a kıyasla renk sayısını büyük ölçüde genişletmiştir. AdobeRGB’nin fotoğrafçılar için ideal olduğunu söyleyebiliriz. AdaboRGB, BT.709’a göre daha fazla renk içerdiğinden BT.709 görüntü, AdobeRGB gibi daha geniş bir alanda rahatlıkla görüntülenebilir. Kalibre edilebilir bir monitör seçtiğinizden ve sonrasında doğru gamutta kalibre edilen bir monitör kullandığınızdan emin olun. Bazı monitörler fabrika çıkışlarında kullanacağınız gamutta kalibre edilmiş halde gelebilmekte ve hatta kalibrasyon raporlarını dahi müşterilerine sunabilmektedirler. Mümkünse böyle bir monitör seçmek işinizi kolaylaştıracaktır. sRGB, Adobe RGB ya da BT.709 modları, kullanım için başlangıç noktaları olarak düşünülebilir. Üst düzey monitörlere LUT yüklenebilir ve dahili LUT’lar kalibrasyon için kullanılabilir.
Gamma
Gözlerimiz parlaklık farklarına muazzam ölçüde duyarlıdır. Bu hassasiyet doğrusal değildir ve özellikle düşük ışık seviyelerinde algılamamız farklıdır. İnsan algısının bu özelliği video kodlamada gamma ayarlamasının yapılmasını gerektirmiştir. Gammanın bazı standartları vardır.
1.8, OSX tarafından 10.6’ya kadar kullanılan eski bir gamma ayarıdır.
2.2, NTSC’den miras kalan sRGB standartıdır ve en çok görülen gammadır. Windows ve OSX sistemleri (10.6’dan beri) varsayılan olarak 2.2’dir.
2.35-2.4, Rec709 için tercih edilen gammadır.
2,6, dijital sinema projeksiyonu için standarttır.
Farklı gammaları destekleyen bir monitör seçmeniz büyük önem taşır; çünkü genel olarak belirleyici faktör odanın genel aydınlatmasıdır. Daha koyu bir oda, daha yüksek bir gamma gerektirir. Tamamen karanlık bir odada sinema projeksiyonlarının gamma 2.6 kullanmasının nedeni budur. Günışığı ve kontrolsüz aydınlatma için yaklaşık 2.0, loş ışıklı için 2.2, koyu oda için 2.35-2.4 ve tamamen karanlık bir oda için ise 2.5-2.6 değerini kullanmak iyi bir seçimdir. Doğru gamma seçimi özellikle cilt tonlarının ayarlanması esnasında büyük önem taşır.
Parlaklık ve Contrast
Doğru parlaklık ve kontrast, gammanın doğru siyah ve gerçek beyazı doğru şekilde görüntülemesini sağlamak için önemlidir. Doğru olmayan bir ayarlamada siyahlarınız ve beyazlarınızdaki detaylar gözükmeyebilir. Parlaklık ve kontrast ayarlamaları, monitörünüze göndereceğiniz özel test sinyalleri ile yapılmaktadır. Ekranlar genellikle çok parlak olarak ayarlanabiliyorlar. Bu da çok normal. Bir showroomda daha parlak ve kontrast bir monitör, tüketici için tercih nedeni olabilir. Ancak bizim için değil. Fabrikada kalibre edilen bir monitör yine bu noktada tercih nedeni olabilir.
Ekran Teknolojisi
Panel teknolojileri önceki yazının konusunu oluşturuyordu. Başlı başına bir yazı konusu olduğundan önceki yazıyı okumanızı öneriyorum. Yazının sonunda benim tercihimin OLED’den yana olduğunu belirtmiştim.
Boyut
Bir monitör için en uygun boyut, ona ne kadar yakın olacağınıza ve bütçenize bağlıdır. Eğer masa üzerinde kullanacaksanız 24 ya da 27” monitörler idealdir. 17” ekranlar, profesyonel monitörlerin dünyasına giriş seviyesi bir boyut olarak popülerdir. Başlangıçta küçük gibi görünse de kullanımı çok rahattır. 42’’ ve üzeri monitörler ise müşteri monitörü olarak kullanılan popüler boyutlardır. İzleme mesafeleri ile ilgili ise yine önceki yazımda bir rehber bulunuyor.
Hangi proje olursa olsun renk en önemli öğedir ve doğru kararlar verebilmek için doğru kalibre edilmiş bir monitör büyük önem taşır. Daha iyi bir işlemci mi yoksa daha fazla RAM mi diye sorarsanız hayır, daha iyi bir monitör derim. İyi bir monitör, coloristin birinci önceliğidir.
Renk düzenleme ile ilgili sorularınız varsa veya renk düzenleme hizmetlerim hakkında bilgi almak isterseniz aşağıdaki bağlantıları kullanabilirsiniz.
Assimilate Scratch Etkinliğini bu ay gerçekleştirdik :
Sektörün önde gelen DI, Color Correction ve Dailies araçlarına sahip olan yazılımlarından Assimilate Scratch’in Türkiye’deki ilk etkinliğini oktostore ile beraber 10 Mart’ta Muvidu’da gerçekleştirdik. Etkinlikte coloristler, görüntü yönetmenleri ve DIT’ler Assimilate Scratch ile tanışmış oldular. Assimilate Scratch’in yazılım mühendisi Matthias Mazze Aderhold ve Assimilate Scratch sertifikalı colorist olarak benim katıldığım etkinlik harika geçti. Etkinlikte Boxx Türkiye’nin etkileyici Apexx iş istasyonları ve viewsonic monitörleri kullandık.
Önümüzdeki ay görüşmek üzere.