Hakaret suçu Türk Ceza Kanunu 125. maddesinde düzenlenmiş olup kısaca “Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldırılmasıdır.” Türk Ceza Kanunu m. 125/2 “Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.” diyerek hakaret suçunun sesli, yazılı veya görüntülü bir ileti ile işlenmesini hakaret suçunun temel şekli ile aynı tutmuştur (Yılmaz, 2015). Bu kanun, sosyal medya aracılığıyla yapılan paylaşımları, işlenen suçları da kapsamaktadır. Modern çağın temel başvuru ve paylaşım araçları olan sosyal medya, modern bir marazı da beraberinde getirmiştir.

Beğenilmek, mutlu olmak, tatmin olmak amaçlarıyla paylaşılan iletiler, özçekimler, sosyal medyadaki en yaygın iletileri oluştururken, çoğu zaman kişi haklarını ihlal etmenin de örneklerini vermektedir (Lamba vd., 2017: 578). Kolay ve hızlı alışverişe olanak sağlayan sosyal medya, alışveriş siteleri ile alışveriş olanakları sunarken, müşterileri dolandırma örnekleri de vermektedir (Horn vd., 2015: 10). İnsanların kişilik haklarına yapılan saldırılar, sosyal medyadaki en büyük suçları oluşturmaktadır. 

Son yıllarda sosyal medya, şikâyet, eleştiri, nefret söylemi, tehdit ve ahlaksızca paylaşımlardan geçilmemektedir. Bir iletişim ve paylaşım alanı olmasının yanı sıra, belki de daha çok, güdülerin, uysallaşmamış duyguların dışa vurum alanı olan sosyal medya, modern sonuçlarıyla açık bir tehlikeye işaret etmektedir (Costa, vd., 2015: 597). Sosyal medya giderek, insanların yüzyüze söyleyemedikleri, içlerinde biriktirdikleri tepkilerin, doyuma ulaşmaya ve mutlu olmaya dair iletilerin mecrasına dönüşmektedir. Toplumsal yaşamın içinde mutlu olamayan, başarı ve özgüven tatmini yaşamayan modern insanların yoğun biçimde sosyal medyaya yöneldikleri görülmektedir (Rauniar vd., 2013: 209). Bir anlamda modern çağ insanının tatmin ve mutluluk yolu olan sosyal medya, insanların derin duygularının da ifşa alanı olmaktadır. 

Sabahleyin uyanır uyanmaz mobil telefonunu açan ve sosyal medya hesabına girerek paylaşım yapan veya başkalarının paylaşımlarına bakanların sayısı giderek artmaktadır (Homewood, 2018). Dünyada milyarlarca insan tarafından kullanılan sosyal medya, düşünce paylaşımından olay ve durumları eleştirmeye kadar pek çok amaçla kullanılmaktadır. Ancak elektroniğin insana verdiği zarar, yasa ve ahlak dışı paylaşımlar, hukuk ihlalleri, tektipleşme gibi riskler nedeniyle tehlike de oluşturmaktadır (Wüest, 2018: 7). Sosyal medyanın neden olduğu bir başka tehlike de, siber suçlar denilen, sosyal medya aracılığıyla işlenen bireysel veya organize suçlardır (Amedie, 2015:12). Biraz hoş zaman geçirmek isteyen ve sosyal medyanın cazibelerine kapılan insanlar çoğu zaman tehlikeleri görememektedir.

Çoğunlukla sanal ortamlardan oluşan sosyal medya, çok sayıda insanı gerçeklerden uzaklaştırıp gerçekdışı dünyalarda oyalaması ve insanları aldatmasıyla da tehlike oluşturmaktadır (Spears vd., 2013: 617). Sosyal medya, insanların geçici iletiler paylaşıp, eğlenerek zaman geçirdikleri renkli bir alan gibi görünse de, sosyal medyadaki iletiler doğrudan insanların psikolojilerini etkilemektedir (Weiman, 2008: 73). Sosyal medyadaki iletilerin, kişilerin psikolojilerini bozup, karşılıklı düşmanlıklardan intihara kadar çok değişik vakalara neden olması da sorunlardan bir diğeridir (Bannink ve Broeren, 2014: 4). Toplumsal bir ortam izlenimi yaratan sosyal medya, sosyal gerilim ve negatif reaksiyonlara da neden olabilmektedir (Becker vd. 2013: 133). Pek çok insan da sosyal medyayı, derin nefretlerini, ihtilaflarını, öfkelerini deklare etmek için kullanmaktadır.

Modern çağda devletlerarası veya kişiler arası saldırılar ve çatışmalar, sosyal medya üzerinden gerçekleşmektedir. Sosyal medya saldırıları, gerçekdışı bir söylenti yayarak gerilim yaratmaktan, insanları bir ürünü protesto etmeye çağırarak ekonomiye zarar vermeye kadar çok değişik biçimlerde uygulanmaktadır (Das ve Patel, 2017: 837). Bazen yasal suç kapsamına giren sosyal medya paylaşımları için devletler, siber suçlar birimi kurmaktadır. Sosyal medyayı en çok kullanan çocuk ve gençler, deneyimsizlikleri nedeniyle paylaşımların etkilerine en çok maruz kalan kitle olmaktadır. Bu nedenle sosyal medya en çok, gençler ve çocuklar için tehlike oluşturmaktadır (Malar, 2012: 14). Yaklaşık 45 yıldır insanların yaşamında olan sosyal medya, olumlu etkilerinin yanında, çok sayıda soruna, çatışmaya ve suça da yol açmaktadır.

Kaynaklar

Kaynaklar

• Amedie, J. (2015). The Impact of Social Media on Society. Advanced Writing: Pop Culture Intersections. 2: 1-20.
• Bannink, Rienke; Broeren, Suzanne; van de Looij – Jansen, Petra M; Cyber and Traditional Bullying Victimization as a Risk Factor for Mental Health Problems and Suicidal Ideation in Adolescents. PLoSONE, 9 (4): 1-7.
• Becker, Mark W., Reem Alzahabi, and Christopher J. Hopwood. Media Multitasking Is Associated with Symptoms of Depression and Social Anxiety. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 16 (2): 132-135.
• Costa, J. M. R. ve Rotabi, R. ve Murnane, E. L. ve Choudhury, T. (2015). It Is Not Only About Grievances: Emotional Dynamics in Social Media During the Brazilian Protests. Proceedings of the Ninth International AAAI Conference on Web and Social Media, s. 594-597.
• Das, R. ve Patel, M. (2017). Cyber Security for Social Networking Sites: Issues, Challenges and Solutions. International Journal for Research in Applied Science & Engineering Technology (IJRASET), 5 (IV): 833-838.
• Homewood (2018). The Dangers of Social Media on Your Mental Health. https://www2.viu.ca/humanresources/documents/dangersofsocialmediaonyourmentalhealthq12017.pdf. 22.12.2018.
• Horn, I. S. ve Taros, T. ve Dirkes, S. ve Huer, L, ve Rose, M. ve Tietmeyer, R. ve Constantinides, E. (2017). Business Reputation and Social Media: A Primer on Threats and Responses. IDM Journal of Direct, Data and Digital Marketing Practice, 16 (3): 1-13.
• Lamba, H. ve Bharadhwaj, V. ve Vachher, M. ve Agarwal, D. ve Arora,M. ve Sachdeva,N. ve Kumaraguru, P. (2017). From Camera to Deathbed: Understanding Dangerous Selfies on Social Media. Proceedings of the Eleventh International AAAI Conference on Web and Social Media (ICWSM 2017), 576-579.
• Malar, M. N. (2012). Impact of Cyber Crimes on Social Networking Pattern of Girls. International Journal of Internet of Things, 1 (1): 9-15.
• Rauniar, R. ve Rawski, G. ve Johnson, B. ve Yang, J. (2013). Social Media User Satisfaction—Theory Development and Research Findings. Journal of Internet Commerce, 12 (2): 195-224.
• Spears, B. ve Campbell, M. ve Slee, P. ve Butler, T. (2013). Cyberbullies’ Perceptions of the Harm They Cause to Others and to Their Own Mental Health. School Psychology International. 34 (6): 613-629.
• Yılmaz, M. (2015). Sosyal Medya Aracılığı ile İşlenen Hakaret ve Tehdit Suçları. http://www.hukukihaber.net/sosyal-medya-araciligi-ile-islenen-hakaret-ve-tehdit-suclari-makale,4205.html. 23.12.2018.
• Weiman, G. (2008). The Psychology of Mass-Mediated Terrorism; American Behavioral Scientist, 52 (1):69-86.
• Wüest, C. (2018). The Risks of Social Networking. https://www.symantec.com/content/en/us/enterprise/media/security_response/whitepapers/the_risks_of_social_networking.pdf. 22.12.2018.