Reklamı Kapat
Anasayfa > Makaleler > Bilişim Çağında İletişim İronisi
Bilişim Çağında İletişim İronisi
16.10.2017 10:19

Yeni dünya, yaklaşık 200 yıldır tasarlanan ve uygulanan bir mimari çerçevesinde, tüm coğrafyalara ulaşılabilen ve tüm insanların izlenip denetlenebildiği bir modelle biçimlenirken, hemen herkes evindeki, ofisindeki ve üzerindeki alıcı ve vericilerle yeni dünyanın biçemine katkıda bulunmaktadır (Schmidt ve Cohen, 2013: 78). Teknoloji alanındaki gelişmeler ve uygulamaları sağlıktan eğitime, iş dünyasından askeri alanlara tüm sektörlerde işleri kolaylaştıran ve insanlara çekicilikle seslenen özellikleriyle çok fazla ilgi toplamakta ve kullanılmaktadır. Bilgi, artık sıradan bir materyal olarak her yere aktarılabilmekte ve bilgiye ulaşım olanakları artmaktadır (Dahlman, 2007: 62). Ancak özellikle geri kalmış ülkelerde bilginin aktarılması ve bilgiye kolay erişim gelişmeyi sağlayamamakta, bilgi aktaran araçlar farklı amaçlarla kullanılmaktadır.

Dünyanın ilk bilgisayarı olarak tasarlanan IBM 1951 yılında bir harika olarak tanındığında, 21. Yüzyılın ilk yarısında tüm dünyada hemen her iş kolunda ve milyarlarca kişinin özel yaşamında kullandığı, insanların yaşamsal etkinliklerini bağladıkları ve dünyayı denetleyen bir araç olacağı kimsenin aklına gelmemiştir (Berry, 2013: 30). Teknolojinin tüm dünyayı kuşattığı, bilginin teknoloji aracılığıyla her yana yayıldığı ve bilgisayarın bütün sektörlerin temel aracı haline geldiği bilişim çağında eğitimden politikaya, ekonomiden özel yaşama kadar herkes bilgisayardan yararlanmakta, sözel, işitsel veya görsel iletilerle anlatmaya ve anlamaya çalışmaktadır (Mahoney, 1988: 119). Tüm iletişim araç ve olanaklarına rağmen modern çağ, çatışmaların, savaşların ve insan hakları ihlallerinin de arttığı bir çağ olarak tanınmaktadır.

Dünyada yaklaşık 5 milyar kişi mobil telefon kullanmakta (statista.com, 2017) ve yaklaşık 2.1 milyar kişi facebook messengerdan yararlanmaktadır. Dünya genelinde 3.7 milyar kişi mail adresi kullanırken (Tschabitscher, 2017), 4 milyar kişi internetten yararlanmaktadır (http://www.internetworldstats.com, 2017). Çok sayıda insan iletişim kurmak için teknolojiyi kullanmakta, teknoloji üreticileri de insanlara sürekli çekici ve etkileyici ürünler tasarlamaktadır (Dolinšek and Štrukelj, 2012: 47). Bu bağlamda bazı kişilerin, iletişim araçlarını iletişim kurmaktan çok eğlenmek için kullandıkları, araçların cazibesinden yararlanmak için aldıkları bilinmektedir (Fill ve Jamieson, 2014: 33). Bu nedenle iletişim araçlarının çokluğu ve yaygınlığı, herkesin iletişim kurduğu anlamına gelmemektedir.

Modern çağ, tüm yeryüzünü modern ağların sardığı, dünyanın dört bir yanına sayısız iletinin aktarıldığı, teknolojik zihin kontrolü teorilerinin yaygınlaştığı ve teknolojinin insanlar üzerinde mutlak bir egemenlik kurduğu hipermodern dönemdir. Teknolojiyi en çok tüketen ülkelerden biri olan Türkiye, bir yandan bilişim ağlarıyla donanırken, bir yandan da popüler kültürün en yaygın medyası olan televizyonun en çok izlendiği ülkelerden biridir (europa.eu, 2017). Televizyon gibi masaüstü ve dizüstü kişisel bilgisayarların da televizyon kadar yaygınlaştığı Türkiye, insanların yerli yersiz ileti paylaşarak da mutlu oldukları ülkedir (http://ec.europa.eu, 2013: 23). Sürekli, düşünmeden ve yerli yersiz ileti paylaşmak da bilişmekle aynı anlama gelmemektedir.

Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de artık bilgiler çoğunlukla modern ağlar yoluyla paylaşılmakta, iletiler mobil telefonlar ve internet aracılığıyla aktarılmakta, toplumun bir kesimi bilişim eylemine bilinçli bir biçimde katılmaktadır. Türkiye’de işadamları iş görüşmeleri ve para alışverişlerini çoğunlukla internet yoluyla yaparken, eğitim alanında da bilgisayar ve internet giderek yaygınlaşmaktadır. Ancak teknolojinin her alanda yoğun kullanımı ve bilişim çağının olanaklarının yaygınlaşması, ülke içinde siyasetçilerin birbirleriyle, farklı sosyal grupların veya mezheplerin diğerleriyle çatışması çelişki oluşturmaktadır (Aydemir, 2010: 14). Türkiye’deki fikir ayrılıkları ve çatışmalar iç dinamiklerle ilgili olmakla birlikte, çoğu zaman da dış etkenlerle oluşan devinimlerle gelişen ayrışma ve çatışmalar Türkiye’nin büyük sorunlarını oluşturmaktadır (Cereci, 2016: 121). Modern ağların ve internetin giderek yaygınlaşması ve çok sayıda kişi tarafından kullanılması da, insanların daha kolay izlenmesini ve denetlenmesini kolaylaştırmaktadır. 

Türkiye’deki aktif internet kullanıcı sayısı ise 46.28 milyon kişi, Türkiye’deki aktif sosyal medya kullanıcı sayısı 42 milyon kişi olarak saptanmıştır. Türkiye’de telefona sahip olan yetişkinlerin yüzde 56’sı akıllı telefona sahip olduğu belirlenmiştir (bkmexpress.com.tr, 2017). Bu veriler ışığında Türkiye’de halkın yaklaşık yarısının bilişim teknolojisinden yararlandığı ve ileti alışverişinde bulunduğu söylenebilmektedir. Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği’nin (TÜBİSAD) yaptığı araştırmaya göre de Türkiye’de bilgisayar sahibi olanların ve bilişim eylemine katılanların sayısının Avrupa ülkelerinin çok gerisinde olduğu belirtilmiştir (http://www.radikal.com.tr, 2017). Ancak buna rağmen bilişimi sağlayan araçların çokluğu yerine onların nasıl kullanıldığını ve bilgi aktaran araçlarla neler aktarıldığını tartışmak daha doğru sonuçlara götürmektedir. 

İnsanlar, kendilerini anlatmak, ihtiyaçlarına karşılık bulabilmek, sorunlarını çözebilmek, motivasyon ve enerji sağlayabilmek için bilgi paylaşmakta, bunun karşılığında da başkalarının iletilerini almaktadırlar (emeraldinsight.com, 2017). Bilgi, denetlemenin ve egemen olmanın da aracı olarak tanımlanmaktadır. Bu nedenle bilgi paylaşımı insanın enerjisini arttırmakta ve statüsünü pekiştirmektedir (Yiu ve Law, 2012: 13). Türkiye’deki bilişim olanakları ve iletişim teknolojilerine rağmen fiziksel şiddet yaygınlığı 2014 yılı itibariyle yüzde 36 olarak saptanmıştır (hacettepe.edu.tr, 2017). Dilin değişmesi, bencilliğin ve kişisel çıkar hesaplarının artması, kişilerin kendi çıkarlarını başkalarının hakları üzerine kurmaya çalışması da iletişimsizliğe neden olmakta, çatışmaları arttırmaktadır (Doğanay ve Keskin, 2008: 25). Bu da, tüm teknoloji olanaklarına rağmen iletişim sorunları olduğunu göstermektedir. 

Bireylerarası iletişimsizliğin yanı sıra kurumsal şiddetin de yaygın olduğu Türkiye’de pek çok kişi kurumlarda baskı ve bezdiriden şikayetçi olmaktadır. Birbiriyle anlaşamayan amir ve memurlardan çalışanı istifaya zorlayan veya taciz eden amirlere ve birimler arası anlaşmazlıklara kadar çok sayıda iletişimsizlik örneğine rastlanmaktadır (tbmm.gov.tr, 2011, 61). Boşanma oranları konusunda Avrupa ülkelerinden daha geride olan Türkiye’de boşanmaların her geçen yıl daha da arttığı görülmektedir (http://ailetoplum.aile.gov.tr, 2017). Bu da, iletişimsizliğin aileyi oluşturan çiftlerde başladığını göstermektedir.

Kaynaklar

  • Aydemir, A. T. (2010). Turkey’s Internet Censorship Problem. http://www.medyadernegi.org. 12.09.2017.
  • Berry, M. (2013). Computing in the National Curriculum. London: Newnorth Print.
  • bkmexpress.com.tr. (2017). Dijital Dünyada 2016 Yılının İlk Türkiye İstatistikleri. https://bkmexpress.com.tr/dijital-dunyada-2016-yilinin-ilk-turkiye-istatistikleri/. 13.09.2017.
  • Cereci, S. (2016). Medyanın Kördüğüm Bağları. Broadcasterinfo. 37: 120-121.
  • Dahlman, C. (2007). Technology, Globalization, and International Competitiveness: Challenges for Developing Countries. Industrial Development for the 21st Century, Department of Economic and Social Affairs of United Nations. http://www.sciepub.com/reference/145527. 
  • Doğanay, Ü. ve Keskin, F. (2008). İletişim Çalışmalarında Kişilerarası İletişimin Yeri: Türkiye’deki Kişilerarası İletişim Eğitimi Üzerine Bir Değerlendirme. kültür ve iletişim • culture & communication. 11(1): 9-32.
  • Dolinšek, S. and Štrukelj, P. (2012). Technology, Wealth and Modern Management of Technology. Managing Global Transitions 10 (1): 29–49.
  • emeraldinsight.com. Why people share knowledge in virtual communities?: The use of Yahoo! Kimo Knowledge. http://www.emeraldinsight.com/doi/full/10.1108/10662241311313295. 13.09.2017.
  • europa.eu. (2017). http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/archives/eb/eb82/eb82_media_en.pdf. 11.09.2017.
  • expandedramblings.com (2017). https://expandedramblings.com/index.php/facebook-messenger-statistics/. 11.09.2017.
  • Fill, C. ve Jamieson, B. (2014). Marketing Communications. Edinburgh: Edinburgh Business School.
  • hacettepe.edu.tr (2017). Türkiye’de Kadına Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması. Ankara: Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı. http://www.hips.hacettepe.edu.tr/KKSA-TRAnaRaporKitap26Mart.pdf. 
  • http://ailetoplum.aile.gov.tr (2017). Türkiye Boşanma Nedenleri Araştırması. Ankara: Aile ve sosyal Politikalar Bakanlığı. http://ailetoplum.aile.gov.tr/data/54292ce0369dc32358ee2a46/tbna2014_kitap.pdf. 13.09.2017.
  • http://ec.europa.eu.(2013).http://ec.europa.eu/dgs/education_culture/repository/education/library/study/2014/ec-icils_en.pdf. 12.09.2017. 
  • Mahoney, M. S. (1988). The History of Computing in the History of Technology. Annals of the History of Computing, 10: 113-125.
  • http://www.radikal.com.tr (2017). Türkiye Bilişim Çağına Yetişemedi. http://www.radikal.com.tr/ekonomi/turkiye-bilisim-cagina-yetisemedi-729460/. 13.09.2017.
  • Schmidt, E. ve Cohen, J. (2013). The New Digital Age. New York: Random House Inc.
  • statista.com (2017). https://www.statista.com/statistics/274774/forecast-of-mobile-phone-users-worldwide/. 11.09.2017.
  • tbmm.gov.tr (2011). İşyerinde Psikolojik Taciz (Mobbing) ve Çözüm Önerileri Komisyon Raporu. https://www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/docs/komisyon_rapor_no_6.pdf. 13.09.2017.
  • Tschabitscher, H. (2017). How Many Email Users Are There? https://www.lifewire.com/how-many-email-users-are-there-1171213. 11.09.2017.
  • Yiu, M. ve Law, R. (2012). Factors Influencing Knowledge Sharing Behavior: a Social-Psychological View in Tourism. Service Science, 3 (2): 11-31. 
  • www.internetworldstats.com (2017). http://www.internetworldstats.com/stats.htm. 11.09.2017.
YAZAR HAKKINDA
Prof. Dr. Sedat Cereci
Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi İletişim Fakültesi
En Çok Okunanlar
Dergi